Cùng Cực - 1. Vấn đề của em là gì?

"Anh không hiểu vấn đề của em là gì? Em không mồ côi, em không vào đời sớm, ba em không nghiện rượu hay đánh đập mẹ em. Gia đình hạnh phúc thế, còn muốn gì? Anh cũng không thấy em thích ăn diện, hay ẻo lả, thậm chí em còn chưa quan hệ với ai bao giờ. Làm sao mà em biết? Em đừng có đua đòi, quay về cuộc sống bình thường đi!"

...

1. Vấn đề của em là gì?

Em bình thường.

Tôi bình thường, hay ít ra, đó là tôi nghĩ như vậy. Tôi sống theo cái bình thường của tôi, chứ không phải những tiêu chí "bình thường" mà xã hội đặt ra. Thiết nghĩ, bình thường là khi ta cảm thấy thoải mái nhất, không lo lắng, không hồi hộp, không sợ sệt, không toan tính. Ví dụ nhé, nếu thiên hạ cho rằng nốt ruồi trên ngực là bất thường, nhưng riêng tôi thấy cái đấy chả có gì to tát, thì tôi sẽ chẳng bao giờ đủ nhạy cảm để luôn tìm cách che đậy nó.

Tôi xem chuyện đồng tính tương tự nốt ruồi trên ngực. Nó đã dần lớn theo thời gian, như mọi bộ phận khác trên cơ thể tôi, và tôi sống hòa thuận với nó.

Vấn đề của tôi là tôi quá bình thường, ngay cả khi tên tuổi ngày càng được nhiều người biết đến, đồng thời có sức ảnh hưởng trong một cộng đồng nhất định. Đã 2 lần, tôi được sinh viên RMIT và Văn Lang chọn làm nhân vật phỏng vấn, và họ đều tỏ ra khá ngạc nhiên vì tinh thần phóng khoáng, cởi mở trước người lạ của tôi. Tôi gần như không có bí mật. Nếu tôi giữ bí mật, thông thường, đó là bí mật cho một người khác hay một tập thể chung.

Ruột để ngoài da có gì hay? Đúng thật, người ta bảo, bí mật làm cho bạn thêm quyến rũ. Thế thì tôi đành chịu, vì tính vốn cương trực, thẳng thắn và quyết liệt. Tôi sẽ không chấp nhận hy sinh bản thân để trở thành một kẻ quyến rũ khác mình.

Ấy chết. Tại sao... đàn ông quá như thế? Chốc lát lại có người đến xoa bóp, "Gồng nãy giờ mỏi không?" Ha ha ha.

Tôi ghét cách dùng "đàn ông" và "đàn bà" như tính từ, đặc biệt với mục đích hạ thấp một ai đó. Nếu muốn chỉ trích, hãy chỉ trích những gì hắn làm, chứ đừng tự chứng tỏ bản thân là một tên kỳ thị. Âu cũng khó trách... ở một xã hội đã thiếu thốn sự bình đẳng giới tính suốt nghìn năm. Thậm chí rất đông người Việt hiện nay vẫn thường xuyên dùng từ "đàn bà" theo nghĩa tiêu cực. Xấu hổ thay, đến cả chị em cũng dần quen với sự nhục nhã này, xem như "bình thương". Một số còn AQ, cho rằng... "đàn bà" khác "phụ nữ". Có khác không?

Hóa ra chị em thật sự nghĩ người đàn ông "nguyên chất, dị tính và mê gái" sẽ chẳng bao giờ buôn chuyện, hóng hớt và đanh đá? Đó là những tật xấu chung của con người, nào phải đặc điểm của riêng các chị? Tiêu biểu về phát ngôn đanh đá, ngoài Bắc có Quốc Trung, trong nam có Quốc Bảo. 2 ông nhạc sĩ này đều từng qua lại với bao nhiêu phụ nữ, rốt cục cũng đâu bỏ được thói đanh đá? Đấy là chưa kể đến Lê Hoàng, người tự đặt bút danh là... Lê Thị Liên Hoan. Rõ ràng chưa? Tự thấy bản thân đanh đá là đưa ngay vào chữ "Thị". Không biết ai hô hào công bằng ra sao, chứ thực chất, kỳ thị giới tính vẫn đang diễn ra nhan nhản tại nước ta.

"Rõ thứ đàn bà bênh vực nhau."

Bất kỳ người đàn ông chân chính nào dám lên tiếng, bảo đảm sẽ nghe mấy câu tương tự như vậy, hoặc nặng hơn. Tranh luận nhiều, tôi biết, chỉ những ai thiếu thốn lý lẽ mới cần chuẩn bị sẵn câu từ để xúc phạm trực tiếp tới cá nhân đối phương. Do đó, không phải nổi nóng khi ta đang nắm đằng chuôi. Đơn giản, phía kia đang rít lên vì lưỡi gươm vừa cứa vào da thịt thôi. Dẫu sao, đến cuối ngày, sự thật vẫn là vũ khí mạnh nhất. Ta không cần làn da đen óng để phản đối nạn phân biệt chủng tộc, cũng chẳng cần hóa thân thành... cá sấu để phê phán việc lột da động vật và gia nhập hội PETA. Vậy thì dù bạn là đàn ông hay đàn bà, xu hướng tình dục ra sao, cũng đâu liên quan gì đến việc bạn nỗ lực chống lại điều tồi tệ nhất quả đất: Sự kỳ thị.

Cơ mà... Có lẽ tôi vẫn đang "đàn bà" vì tôi nói quá nhiều. Bởi đàn ông giống loài thú mỏ vịt trong phim hoạt họa Phineas & Ferb, thi thoảng mới phát ra tiếng động. Sigh... Bỗng dưng nhớ lại câu này:

There's a man within every woman; there's a woman within every man.

Vấn đề của tôi là tôi đủ bình thường để chấp nhận bản thân, đủ bình thường để không chấp nhận bất kỳ sự vô lý nào ném vào mặt mình. Riêng cách hành xử ra sao, còn tùy thuộc vào từng trường hợp và hoàn cảnh.

Vấn đề của tôi là tôi không đủ yếu đuối để bỏ mặc bản ngã và thỏa hiệp cùng đám đông.

Vấn đề của tôi là tôi không bất-thường-như-những-người-khác.

2. Gia đình hoàn hảo?

Idol Déjà vu - Kỳ 1: Kelly Clarkson và Phương Vy

déjà vu:
1. Cảm thấy nhớ lại một sự kiện hoặc một quang cảnh mà ta chưa trải qua hoặc chưa nhìn thấy trước đây.
2. Cảm thấy mình trải qua một cái gì đó quá nhiều lần.

Mình chẳng phải bạch tuộc tiên tri gì, thế nhưng cứ nhìn vào dàn thí sinh Vietnam Idol hằng năm, mình lại "linh cảm" được ai sẽ là người chiến thắng từ thời điểm rất sớm. Giữa cuộc chơi, thi thoảng mình cũng ngờ vực, liệu bản thân có phán đoán sai? Rốt cục, kết quả vẫn đúng y như dự đoán ban đầu. Việc này thì chắc nhiều độc giả trung thành của blog mình đều đã cùng trải nghiệm. ^_^

Có khi không phải vì mình quá nhạy bén đâu cả nhà ạ, mà do khâu edit của các đơn vị tổ chức ở Việt Nam còn khá "non", chưa biết cách giấu kín người thắng cuộc như các nước Âu Mỹ. Đông Tây khéo léo hơn BHD một chút, bởi họ biết cách dàn trải sự chú ý đều ra nhiều thí sinh. Có thể vì thế nên ta sẽ không quá ấn tượng với người thắng cuộc, nhưng bù lại, bạn xem đài sẽ được dịp "fall in love" với từng thí sinh qua câu chuyện và sự trưởng thành của họ xuyên suốt chặng đường.

Sau nhiều mùa Vietnam Idol cũng như các cuộc thi tương tự thời gian gần đây, nếu nghiệm lại, bạn sẽ thấy rõ Idol 2007 có dàn thí sinh đa dạng nhất. Nói cách khác, nó như một mini-showbiz, phản ánh đúng sân khấu Việt lúc bấy giờ: teen có, hoàng tử có, diva có, lạ có, kiều nữ có, sinh viên có, đồng quê có, thị trường có, nhạc viện có, và tất nhiên là có một thần tượng đúng nghĩa ra đời. Nhìn vào Phương Vy chưa định hình, bạn đã thấy phảng phất đôi chút Mỹ Tâm, đôi chút Hồ Ngọc Hà - 2 ngôi sao hàng đầu, đắt show và đông fans nhất hiện nay.

Cái cảm giác gợi nhớ thoáng qua ấy, người ta gọi là déjà vu. Bạn thấy đấy, xét cả về giọng hát lẫn cách hát, Vy gần như chả liên quan gì đến Tâm và Hà cả. Thế vì sao vẫn tồn tại sự so sánh như thế? Just like the other 2, she's got "it" - the X-factor. Tất nhiên, chẳng phải ai sở hữu nhân tố X cũng một phát thành sao, nhưng quả thực, sức hút tự nhiên đến từ Vy thật khó để chối bỏ. Nàng vẫn tỏa sáng khi đứng giữa dàn thí sinh tài năng năm đó.

Mình không rõ là các nhà sản xuất ở ta có "học hỏi" phiên bản Mỹ hay không, nhưng một phần déjà vu còn đến từ cách xây dựng hình tượng cho người chiến thắng (Phương Vy - Kelly Clarkson, Quốc Thiên - Kris Allen, Uyên Linh - Fantasia...). Lưu ý, ở đây mình không so sánh trực tiếp giọng hát, hay vũ đạo, hay các tài năng khác của từng bộ đôi, nên sẽ miễn tiếp nhận mọi ý kiến tranh cãi lạc đề.

Kelly Clarkson & Phương Vy - The Girls-Next-Door

Ở ta có câu tục ngữ "Đầu xuôi, đuôi lọt". Về việc này thì Tây Ta khá giống nhau, ít nhất trong cuộc thi Idol: Người chiến thắng đầu tiên đều dung hòa cả thanh lẫn sắc, lại chọn trình bày những ca khúc "hướng tới khán giả" xuyên suốt cuộc thi, nên BTC có quyền tin rằng cô ấy sẽ khó... thất bại khi chập chững bước chân vào showbiz. Sự an toàn vẫn được đặt lên trước tiên, bởi nếu chưa chi đã mạo hiểm chọn thí sinh gây tranh cãi, nhỡ thất bại thì chắc chắn sẽ chẳng bao giờ có mùa thứ 2. Đâu ai dại mà đầu tư lỗ vốn?

Về chuyên môn, Kelly Clarkson là một ca sĩ có nội lực tiềm tàng và chất giọng có thể xử lý tốt nhiều dòng nhạc. Thế nhưng, trong năm thi đó, cô lại không phải là thí sinh được đánh giá cao nhất, mà chính là Tamyra Gray! Tamyra sớm đạt số phiếu cao nhất ở vòng bán kết, và chưa từng rơi vào bottom cho tới khi bị loại ở top 4. Đây chính là cú sốc đầu tiên trong lịch sử AI, vì hầu hết các nhà phê bình và Idol fans đều nhận định rằng Tamyra sẽ ít nhất có mặt trong đêm chung kết. Việc Tamyra dừng chân phần nào khiến chiến thắng của Kelly "dễ dàng" hơn một chút, vì 2 đối thủ còn lại khá yếu, nhất là Nikki McKibbin từng 6 lần rơi vào nhóm nguy hiểm (thấy giống Ngọc Minh hem? Đừng hỏi Ngọc Minh là ai nhé =)).

Ở Vietnam Idol, việc cố tình đưa Hải Yến lên quá cao (dù giọng em khỏe và lửa thật!) đã khiến khán giả chủ quan, làm em bất ngờ dừng chân rất sớm ở Top 7. Cú sốc này đã khiến tất cả các bạn còn lại hứng chịu nhiều lời đồn thổi, đặc biệt bên phía thí sinh nữ. Chiến thuật chê trước và khen dần dần (áp dụng cho Phương Vy) nhẽ ra sẽ rất hiệu quả ở nước ngoài. Thế nhưng, tại Việt Nam thì chẳng phải ai cũng hiểu, vì đa phần đã rành rọt gì về reality show đâu? Giám khảo nói sao thì biết vậy thôi. Cũng may, Phương Vy là một ca sĩ có thực lực. Em chưa bao giờ mắc lỗi nào đáng kể trong các màn trình diễn, đồng thời cho thấy sự tiến bộ rõ rệt về cả giọng lẫn phong cách. Tới đêm chung kết, 3 tiết mục xuất sắc của Vy (khoe đủ 3 yếu tố vũ đạo - giọng hát - phong cách) đã đánh tan tất cả mọi nghi ngờ. Giới phóng viên và nghệ sĩ khi được hỏi ý kiến, đa phần đều dự đoán chiến thắng thuộc về Phương Vy.

Với tài năng, phong cách và hình ảnh trong sáng, Kelly Clarkson tiếp tục chinh phục khán thính giả hậu Idol với 5 albums, hàng loạt Pop hits và rất nhiều giải thưởng danh giá, bao gồm cả Grammys, Billboard và AMA. Tất nhiên, chẳng phải sản phẩm nào của Kelly cũng thành công vang dội. Khi cô thử nặng đô hơn với Rock ở My December, ý kiến phản hồi khá trái chiều, và doanh số bán ra cũng giảm mạnh so với những CD trước. May mắn thay, khi quay về với đặc sản Pop/Rock dễ nghe, Kelly một lần nữa được đón nhận với vòng tay rộng mở.

Phương Vy, cũng với hình tượng trong sáng, đã có hit bự đầu tay là Lúc Mới Yêu. Ca khúc đã lọt vào tất cả các bảng xếp hạng lúc bấy giờ, và đem đến cho Vy nhiều đề cử và giải thưởng tại HTV Awards, Album Vàng, Zing Albums, Mai Vàng, Làn Sóng Xanh... Album đầu tay cùng tên ra đời, được đón nhận nồng nhiệt, tiêu thụ 15.000 bản chỉ sau 2 tháng phát hành - con số khá ấn tượng với một lính mới tò te trong thị trường âm nhạc Việt Nam (sau đó thì tớ không cập nhật nữa, hehe). Những sản phẩm tiếp theo của Vy dẫu không PR quá rầm rộ trên báo đài, song vẫn bán chạy và có sức sống khá lâu trên thị trường. Vy chỉ yếu về mặt quảng bá hình ảnh, nên khi dứt hợp đồng với MFaces, em đã quyết định "ra riêng" để thử sức bằng ý tưởng và đôi chân của chính mình.

Vấn đề của những cô gái mang hình tượng Girls-Next-Door (dễ thương, dễ mến, dễ gần, đặc biệt không dính dáng tới scandal) là họ rất ngại nghe tới chữ... nhạt, và họ luôn phải đối diện với một áp lực là làm sao để người ta thấy được cá tính của mình. Bạn nghĩ tự dưng Kelly chọn thiên hướng Rock? Vì các bản Pop thông thường khó bật dậy cái tôi của Kelly (như trong debut album Thankful), mà Kelly cũng chẳng thể ăn mặc gây sốc như Gaga hay Nicki Minaj được.

Sau album Lúc Mới Yêu, Vy cũng chủ động muốn thêm các yếu tố Blues, Soul, Electro vào âm nhạc của mình. Nếu nghe Vy hát Jazz tại các phòng trà, bạn sẽ thấy Vy rất có chiều sâu, thậm chí giọng hát già dặn hơn tuổi đời nữa. Xem ra, không thể nhẹ nhàng, thỏ thẻ như cô bé mới biết yêu lần đầu mãi được. Gần đây nhất, ở buổi concert của 2ne1, Phương Vy đã cho thấy nội lực đáng gờm ở các đoạn phiêu trong Ain't No Sunshine. Chúng ta hãy chờ xem, liệu công chúng Việt đã sẵn sàng đón nhận những ca khúc non-pop mà Vy đưa vào sản phẩm tiếp theo hay không.

Cho đến lúc đó, dù sao, mình vẫn luôn tôn trọng Kelly Clarkson và Phương Vy như những Idols đầu tiên của một series. Bởi đơn giản, nếu họ không thành công, chưa chắc Idol còn tiếng vang đến giờ này. Dẫu thí sinh các mùa sau có thể giọng khủng hơn, ngoại hình xinh xắn hơn, kiếm được nhiều tiền hơn, vẫn không thể thay thế nổi ấn tượng đẹp ban đầu của họ trong lòng các Idol fans. Cái gì đầu tiên cũng có giá trị và đẳng cấp riêng của nó.

(to be continued with Kris Allen vs. Adam Lambert, Fantasia vs. Jennifer Hudson, etc.)

.